Những “hung thần” trên đường phố

Thời gian qua, trên địa bàn cả nước xảy ra những vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe ba gác, xe tự chế chở hàng cồng kềnh khiến nhiều người dân lo lắng. Điển hình như vụ tai nạn tại Hà Nội đầu tháng 5/2022, một chiếc xe ba bánh tự chế chở đầy những cây sắt dài di chuyển trên đường Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân) bất ngờ va chạm với xe buýt. Cú tông mạnh khiến nhiều thanh sắt đâm thủng kính chắn và một phần đầu của xe buýt, rất may vụ tai nạn không gây thiệt hại về người.

Tại Thái Bình, không khó để bắt gặp hình ảnh những chiếc xe gắn máy cũ nát, xe tự chế nghênh ngang trên các tuyến phố mỗi ngày. Đây thực sự trở thành nỗi ám ảnh, “hung thần” với người và phương tiện giao thông lưu thông trên đường bởi có rất nhiều sự việc đau lòng đã diễn ra bởi những chiếc xe tự chế này.

Tại các khu vực có nhiều công trình đang xây dựng thường xuyên xuất hiện các loại xe này chở sắt, thép, tôn, bàn ghế cồng kềnh, được chằng buộc cẩu thả khiến tai nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào. 

Anh Lê Văn Chúc, phường Tiền Phong, thành phố Thái Bình cho biết, nhiều xe máy cũ nát tự chế thêm bộ phận kéo theo để chở sắt, thép xây dựng và đặc biệt đi rất ẩu tiềm ẩn nguy cơ tai nạn và trở thành nỗi ám ảnh với người tham gia giao thông. Bản thân anh Chúc cũng đã từng bị một xe tự chế chở hàng cồng kềnh tông phải nhưng tài xế trình bày vì hoàn cảnh mưu sinh, chây ỳ nên anh cũng đành ngậm ngùi cho qua. Giờ đây mỗi khi gặp những chiếc xe này anh thường phải tránh thật xa để khỏi “tai bay vạ gió”.

Thực tế cho thấy, ở hầu hết các địa phương, tình trạng xe ba, bốn bánh tự chế chở hàng cồng kềnh gây mất an toàn giao thông diễn ra khá phổ biến. Đã có nhiều vụ tai nạn giao thông liên quan đến loại phương tiện này để lại hậu quả đáng tiếc về người nhưng để hạn chế nó lại là câu chuyện khó.

Cần giải pháp thực tế, khả thi hơn

Vốn ít, tiết kiệm tiền bảo dưỡng, giảm giá thành vận chuyển hàng hay dễ dàng đi lại trong ngõ nhỏ, đó là những lý do khiến xe tự chế vẫn được sử dụng khá phổ biến. Theo số liệu của Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh, trong năm 2021, toàn tỉnh đã xử lý 87 trường hợp vi phạm về xe tự chế, với tổng số tiền trên 110 triệu đồng. Từ đầu năm đến nay công an các địa phương đã tăng cường công tác tuần tra, qua đó phát hiện xử lý hàng chục trường hợp, riêng lực lượng cảnh sát giao thông Công an huyện Tiền Hải đã tịch thu, tiêu hủy 3 phương tiện xe tự chế. Tuy nhiên, những con số này chưa phản ánh hết thực tế vi phạm tại các địa phương.

Khi lực lượng chức năng kiểm tra, hầu hết người điều khiển phương tiện không có giấy tờ hợp lệ, chở hàng cồng kềnh và đều lấy lý do mưu sinh, làm thuê cho chủ hàng; thậm chí nhiều người tỏ ra bất cần, chống đối lực lượng chức năng. Nhiều người đã từng bị phạt tiền, bị tịch thu phương tiện nhưng ngay sau đó, họ lại tiếp tục chế xe mới, tiếp tục chở hàng quá khổ quá tải.

Thực tế, sau khi xảy ra những vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe ba, bốn bánh tự chế, các cơ quan quản lý nhà nước đã có chỉ đạo, lực lượng chức năng cũng mở các đợt cao điểm kiểm tra xử lý. Tuy nhiên, sau đó đâu lại vào đấy, xe tự chế mất an toàn giao thông vẫn công khai lưu thông trên đường cho thấy chúng ta vẫn chưa giải quyết được gốc rễ vấn đề.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Phương Huy, Chánh Văn phòng Ban An toàn giao thông tỉnh cho biết: Sau các đợt ra quân xử lý, số lượng xe tự chế tuy đã giảm nhưng hiện vẫn còn hoạt động lén lút. Để xử lý dứt điểm những phương tiện xe tự chế trên, thời gian tới Ban An toàn giao thông tỉnh sẽ tập trung chỉ đạo ban an toàn giao thông các huyện, thành phố phối hợp với lực lượng cảnh sát giao thông tiếp tục tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, ý thức của người dân, chủ phương tiện để từ đó tự giác chấp hành việc tháo dỡ và cam kết không sử dụng, lưu hành loại phương tiện này. Đối với những trường hợp cố tình vi phạm, lực lượng chức năng sẽ kiên quyết tịch thu phương tiện, xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, cần tính đến các phương án hỗ trợ người dân chuyển đổi nghề nghiệp. Nếu cấm người dân sử dụng xe ba, bốn bánh tự chế phải hỗ trợ người dân sử dụng phương tiện văn minh, an toàn hơn; áp dụng giải pháp để chính sách đi vào cuộc sống. Cần có cách tiếp cận vấn đề này một cách thực tế và khả thi hơn vì đây là thực trạng không thể né tránh được. Nếu chấp nhận để loại xe này tồn tại thì cần phải có một cơ quan ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về loại hình phương tiện này. Còn cấm, nói rất dễ nhưng thực hiện sẽ rất khó.

Nguyễn Thơi