Ngày 16/1/1951, nhiều lực lượng của đại đoàn đã về họp mặt tại khu rừng Bống Lỏ (Nho Quan, Ninh Bình) để làm lễ thành lập đại đoàn 320- đoàn Đồng Bằng - một trong những đơn vị chủ lực đầu tiên của QĐNDVN do Thiếu tướng Văn Tiến Dũng là Đại đoàn trưởng kiêm Chính ủy đại đoàn trực tiếp chỉ huy trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, đạt được những chiến công vang dội.

Ra đời vào lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp chuyển sang giai đoạn mới cần có những đại đoàn chủ lực làm nũng cốt để tiến hành các chiến dịch phản công- tiến công tiêu diệt địch ngày càng lớn. Trong điều kiện cực kỳ khó khăn, gian khổ, chiến trường phức tạp lại hoạt động chiến đầu dài ngày trong vùng sau lưng địch.

Theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Về đồng bằng trong mọi hành động phải nhớ rằng chính trị ngang quân sự, đánh được giặc phải được lòng dân, giành được dân, có dân là có tất cả”. Lịch sử chiến tranh cách mạng Việt nam ghi đậm những chiến công oanh liệt, nét độc đáo về nghệ thuật quân sự của chiến tranh nhân dân.

Việc đưa cả một đại đoàn chủ lực luồn sâu vào hoạt động lâu dài trong vùng sau lưng địch, đánh địch trong vũng vây của chúng. Nhiều địa danh ở các miền quê Đồng bằng Bắc Bộ đó ghi nhận những trận đánh, những chiến công của đại đoàn như Thanh Lũng, Hưng Công, Mạo Chử, Đồng Mít, Kinh Thanh, Kiến Trung, Bến Hiệp…

Thực hiện lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh và chủ trương của Đảng phải đưa các binh đoàn chủ lực vào cùng quân và dân miền Nam đánh Mỹ giải phóng miền Nam, tháng 8/1965, theo quyết định của quân ủy TW và Bộ Quốc phòng, đại đoàn Đồng Bằng tách thành 2 sư đoàn 320A và 320B hành quân vào chiến trường miền Nam tham gia đánh Mỹ.

Tham gia chiến đấu ở hầu hết các chiến dịch trên khắp các chiến trường miền Nam, Lào, Campuchia, cả hai sư đoàn đó cú những trận đánh và chiến thắng vang dội làm nức lòng nhân dân cả nước.

Phối hợp với các lực lượng chủ lực của chiến dịch tấn công tiêu diệt nhiều lực lượng chủ lực của địch thu hút giam chân địch ở Quảng Trị hỗ trợ cho các lực lượng tấn công nổi dậy đánh chiếm các đô thị tết Mậu Thân 1968; tiêu diệt lữ đoàn dù của địch trong chiến dịch Nam Lào 1970, bắt sống bộ chỉ huy và đại tá tư lệnh lữ đoàn Nguyễn Văn Thọ; đập vỡ tuyến phũng thủ Bắc Quảng Trị tiến vào giải phóng Quảng Trị năm 1972; tiêu diệt và bắt sống lữ đoàn đặc nhiệm phá và thu hơn 100 xe tăng bọc thép tại Cửa Việt; tiêu diệt bắt sống và làm tan rã hoàn toàn lực lượng quân đoàn 2 và các lực lượng của địch rút chạy khỏi Tây Nguyên, bắt sống tướng Trần Văn Cẩn, Phó Tư lệnh quân đoàn 2; tiêu diệt sư đoàn 25 ngụy ở căn cứ Đồng Dù; bắt sống tướng Lý Tũng Bà, Tư lệnh Sư đoàn 25 tấn công vào Pnom Penh giúp nhân dân Campuchia khỏi họa diệt chủng…

Đặc biệt, trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, cả hai sư đoàn đều tiến vào Sài Gòn thực hiện trọn vẹn di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước. Ghi nhận những đóng góp to lớn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, tháng 9/1975, cả 2 Sư đoàn đều được Nhà nước tuyên dương danh hiệu AHLLVTND. Tất cả các Trung đoàn của 2 Sư đoàn đều được tuyên dương Anh hùng…

Năm 1979, sau khi hoàn thành nhiệm vụ giúp bạn ở Campuchia, Sư đoàn 320 quân đoàn 3, Trung đoàn 48, Sư đoàn 320 được tuyên dương danh hiệu AHLLVTND lần 2. 9 Tiều đoàn, 12 Đại đội, 18 cán bộ chiến sỹ của 2 Sư đoàn đó được tuyên dương AHLLVTND.

Phát huy truyền thống của đại đoàn Anh hùng, bước ra khỏi cuộc chiến trở về với đời thường, nhiều cán bộ chiến sỹ đại đoàn Đồng Bằng năm xưa tích cực tham gia phát triển kinh tế, trở thành những tấm gương mẫu mực cho con, cháu noi theo.

Tại buổi lễ kỷ niệm, đại diện Hội bạn chiến đấu Đại đoàn Đồng Bằng đã trao quà cho ba vợ liệt sỹ: Nguyễn Thị Tuần, Nguyễn Thị Sáu và Nguyễn Thị Tụ, đồng thời cũng tuyên dương 4 đồng chí nguyên là cán bộ, chiến sỹ đại đoàn có nhiều hoạt động xuất sắc về nghĩa tình đồng đội, làm kinh tế giỏi.

Thanh Huyền

(PX15 CA tỉnh Thái Bình)