Tại Thái Bình, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá chính thức khởi động năm 2009 với sự thành lập Ban chỉ đạo Phòng chống tác hại thuốc lá của tỉnh, đơn vị thường trực là Sở Y tế, Hội Y tế công cộng và một số ngành thành viên. Một số hoạt động cũng bước đầu được triển khai.

Ban chỉ đạo tỉnh đã xây dựng kế hoạch phòng chống tác hại thuốc lá giai đoạn 2009-2015, kế hoạch đã được UBND tỉnh phê duyệt. Cùng với kế hoạch của Ban chỉ đạo, các ngành như Giao thông, Giáo dục, y tế, Uỷ ban Mặt trận tổ quốc, Công đoàn viên chức cũng xây dựng kế hoạch hành động của ngành về phòng chống tác hại thuốc lá. Một số ngành như Hội liên hiệp Phụ nữ, Tỉnh đoàn, Công đoàn viên chức tỉnh cũng xây dựng kế hoạch truyền thông trong lĩnh vực này.

Dưới sự hướng dẫn của Ban chỉ đạo Phòng chống tác hại thuốc lá, các mô hình điểm về cơ quan không khói thuốc, trường học không khói thuốc, bệnh viện không khói thuốc cũng được phát động tại Đài Phát thanh Truyền hình tỉnh, Trường Cao đẳng Y tế, Bệnh viện Đa khoa Thành phố. Triển khai kế hoạch của Ban chỉ đạo, đã có 484 cơ quan đơn vị trong tỉnh ký cam kết thực hiện môi trường làm việc không khói thuốc. Ngành Giáo dục triển khai đến 100% trường tiểu học trong tỉnh tổ chức giảng dạy kiến thức về tác hại thuốc lá. Là cơ quan thường trực, Hội Y tế công cộng đã sản xuất, cung cấp biển, tranh, tờ rơi về phòng chống tác hại thuốc lá đến các đơn vị, địa phương trong tỉnh.

Sau hơn một năm triển khai kế hoạch phòng chống tác hại thuốc lá, theo đánh giá của Ban chỉ đạo tỉnh, tỷ lệ hút thuốc trong cán bộ công chức giảm đáng kể, nhiều cá nhân đã có ý thức không hút thuốc nơi tập trung đông người và trong phòng làm việc, tình trạng hút thuốc nơi hội họp giảm mạnh. Ngành Y tế triển khai tốt quy định “môi trường không khói thuốc”. Không còn tình trạng hút thuốc trong phòng bệnh, trong phòng làm việc của cán bộ y tế…

Tuy nhiên, sau những khởi động ban đầu, công tác phòng chống tác hại thuốc lá vẫn là “nói đấy, để đấy”. Mặc dù đã có những quy định chính thức về cấm hút thuốc, xử phạt hành chính về hành vi hút thuốc lá nơi công cộng, song việc tuân thủ thực hiện và hiệu lực của chính sách kiểm soát thuốc lá vẫn đang còn là thách thức. Sự triển khai chung chung, thiếu kiên quyết nên phần lớn các đơn vị chưa quan tâm đến việc thực hiện môi trường làm việc không khói thuốc. Việc triển khai công tác phòng chống tác hại thuốc lá còn mang nặng tính hình thức dẫn đến hiệu quả chưa cao.

Làm gì để công tác phòng chống tác hại thuốc lá thực sự đạt hiệu quả, giảm tỷ lệ người hút thuốc và các ảnh hưởng từ thuốc lá? Theo những nghiên cứu được công bố, tại Việt Nam, tỷ lệ nam giới hút thuốc chiếm 48%. Thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khoẻ của người trực tiếp sử dụng. Các chuyên gia cũng ước tính mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 150.000 đến 300.000 trẻ em dưới 18 tháng tuổi bị viêm phế quản hoặc viêm phổi có liên quan đến môi trường có khói thuốc. Những trẻ dưới 1 tuổi là con của những người hút thuốc bị viêm phế quản hoặc viêm phổi cao gấp đôi những người không hút thuốc…

Không chỉ ảnh hưởng đến sức khoẻ, thuốc lá còn ảnh hưởng đến kinh tế của mỗi gia đình có người hút thuốc và toàn xã hội. Các nghiên cứu khác cũng cho biết ước tính chi phí chữa 3 căn bệnh lao phổi, phổi tắc nghẽn mạn tính, khí phổi thủng do thuốc lá gây ra là hơn 1160 tỷ đồng/năm. Tại Việt Nam, các hộ nghèo tiêu tốn 5% thu nhập gia đình vào thuốc lá. ở những hộ này, tiền mua thuốc lá thậm chí còn cao hơn khoản tiền mà gia đình dành cho y tế và giáo dục. Với những ảnh hưởng nghiêm trọng, đã đến lúc cả cộng đồng phải gióng chuông cảnh báo về những tác hại của thuốc lá, cùng nói và cùng hành động để ngăn chặn sự ảnh hưởng nghiêm trọng này.

Trần Thu Hương