Ngoài tác phẩm lý luận mang tính kinh điển được dày công nghiên cứu nghiên cứu “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng còn để lại những cuốn sách có giá trị lớn về các lĩnh vực chuyên ngành như: “Quốc hội trong tiến trình đổi mới đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”; “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh”; “Một số vấn đề về đường lối quân sự, chiến lược quốc phòng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa thời kỳ mới”; “Phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc”; “Xây dựng và phát triển nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại, mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam”...

Mới đây nhất, tháng 6/2024, Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Tạp chí Cộng sản, Thông tấn xã Việt Nam và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức biên soạn, xuất bản cuốn sách “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Cuốn sách gồm 928 trang, tuyển chọn 92 bài viết, bài phát biểu, bài nói, lược ghi, trả lời phỏng vấn, thư... của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam.

Xuất thân từ một sinh viên xuất sắc của Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, lại có nhiều năm tháng làm công tác biên tập, chỉ đạo biên soạn, biên tập sách lý luận tại Tạp chí Cộng sản nên các bài phát biểu, bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa thể hiện sự am tường về văn hóa vừa thể hiện sự quan tâm sâu sắc đối với việc xây dựng, giữ gìn, phát triển nền văn hóa Việt Nam với các yếu tố truyền thống và hiện đại, bản sắc và hội nhập; tạo nguồn lực nội sinh, huy động sức mạnh của văn hóa, con người Việt Nam trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Nội dung cuốn sách gồm ba phần. Phần thứ nhất với chủ đề “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc”, gồm 19 bài phát biểu, bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương, Hội nghị công tác tư tưởng - văn hóa toàn quốc, Hội nghị Tuyên giáo toàn quốc...

Phần thứ hai với chủ đề “Phát triển toàn diện, đồng bộ để văn hóa thật sự là sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước bền vững”, tuyển chọn 73 bài phát biểu, bài viết, thư của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đối với các lĩnh vực văn hóa cũng như quá trình xây dựng, phát triển của các cơ quan văn hóa.

Phần thứ ba với chủ đề “Từ luận điểm văn hóa của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến thực tiễn cuộc sống”, tuyển chọn 32 bài viết, trả lời phỏng vấn của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong nghiên cứu, học tập và triển khai, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc, gắn với xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam.

Cuốn sách đã tuyển chọn gần 100 bức ảnh tư liệu quý, gồm những hình ảnh của Tổng Bí thư trong các hoạt động văn hóa; các chuyến đi thăm, làm việc với các địa phương, các cơ quan, đơn vị trong ngành văn hóa; các buổi gặp gỡ văn nghệ sĩ, trí thức trên mọi miền Tổ quốc...

Thiêng liêng thay, hai sự kiện như hai dấu son về sự lãnh đạo văn hóa của Đảng ta trong lịch sử cách mạng Viêt Nam. Vào ngày 24/11/1946, diễn ra Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh có bài phát biểu chỉ đạo toàn diện, sâu sắc về xây dựng và phát triển nền văn hóa trong tiến trình phát triển của cách mạng. Đúng 75 năm sau, Hội nghị Văn hóa toàn quốc đã diễn ra vào ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có bài phát biểu đầy tâm huyết và trí tuệ về văn hóa. Với những lập luận giàu sức thuyết phục, những dẫn chứng phong phú và sinh động, Tổng Bí thư đã lý giải cụ thể nội hàm của khái niệm xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; phân tích vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mục tiêu, nhiệm vụ và định hướng giải pháp để phát huy đầy đủ, toàn diện giá trị văn hóa cùng những chỉ đạo toàn diện đối với lĩnh vực văn học, nghệ thuật; giáo dục, đào tạo; khoa học, công nghệ; báo chí, xuất bản...

Trong bài phát biểu của mình, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn”. Có thể coi đó là chân lý, là hồn cốt của cuốn sách “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, một công trình khoa học kết tinh trí tuệ, tâm huyết cả cuộc đời của Tổng Bí thư về nền văn hóa của dân tộc cùng những vấn đề đặt ra trong sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam trên chặng đường mới. Cuốn sách là sản phẩm trí tuệ, tâm huyết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đồng thời cũng là một công trình khoa học có tính chất hệ thống, tập hợp những tư tưởng, quan điểm chỉ đạo, những phát biểu, bài viết của người đứng đầu Đảng ta về bản chất và đặc trưng của văn hóa Việt Nam, về vai trò, sứ mệnh của văn hóa như nguồn lực nội sinh cho phát triển - sự gắn kết của văn hóa với kinh tế, chính trị, xã hội; về giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống và cách mạng, về phát triển văn hóa trong thời kỳ mới; ý nghĩa trung tâm của con người là chủ thể sáng tạo, đội ngũ văn nghệ sĩ giữ vai trò quan trọng của phát triển văn hóa; gắn với xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam.

Để tỏ lòng thương tiếc và tri ân Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, mỗi người chúng ta cần tiếp tục nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò quan trọng của văn hóa đối với sự phát triển bền vững của đất nước và ý thức trách nhiệm của toàn xã hội trong quá trình triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư về xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trên những chặng đường mới.

Nguyễn Thanh
(Vũ Quý, Kiến Xương)