“Khát” nhà ở công nhân 

Trong những năm qua, các khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn tỉnh thu hút hàng vạn lao động trong và ngoài tỉnh về làm việc. Tuy nhiên, bài toán nhà ở cho công nhân vẫn còn nhiều trăn trở. Chị Nguyễn Thị Hoa, công nhân tại KCN Phúc Khánh (thành phố Thái Bình) chia sẻ: Chúng tôi rất mong có được những khu nhà ở giá phù hợp gần nơi làm việc. Hiện nay phần lớn công nhân thuê trọ ở các nhà dân tự phát, điều kiện sinh hoạt hạn chế, giá thuê cao so với thu nhập. Nếu có khu nhà ở đồng bộ, an toàn, sạch sẽ và giá hợp lý, chúng tôi sẽ yên tâm gắn bó lâu dài.

Tâm tư của chị Hoa cũng là mong mỏi của rất nhiều công nhân đang làm việc tại các KCN trên địa bàn tỉnh. Nhu cầu an cư chính đáng ấy càng trở nên cấp thiết trong bối cảnh đời sống người lao động vẫn còn nhiều áp lực, nhất là đối với những công nhân trẻ, mới lập gia đình và phải làm việc xa quê. 

Thái Bình đã và đang bứt phá mạnh mẽ trên hành trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Với hệ thống 7 KCN và 35 cụm công nghiệp đang hoạt động, toàn tỉnh hiện có khoảng 119.000 công nhân đang làm việc, trong đó riêng các KCN thu hút tới 63.700 lao động. Bên cạnh đó, Khu kinh tế Thái Bình với tổng diện tích 30.583ha được quy hoạch phát triển 22 KCN, đô thị, dịch vụ sẽ sớm trở thành động lực tăng trưởng mới, kéo theo nhu cầu nhà ở cho hàng trăm nghìn người lao động. Tuy nhiên, nguồn cung NƠXH hiện còn quá nhỏ so với nhu cầu thực tế. Đến nay, toàn tỉnh mới có 7 dự án NƠXH đi vào hoạt động với 1.545 căn hộ (chủ yếu ở thành phố Thái Bình) và mới có thêm 1 dự án đang xây dựng. Những căn NƠXH đã có nhưng giá bán từ 7 - 11 triệu đồng/m², dù thấp hơn nhà ở thương mại nhưng vẫn vượt quá khả năng chi trả của nhiều công nhân có thu nhập thấp. Đáng chú ý, chưa có dự án NƠXH nào dành riêng cho công nhân trong các KCN, vì vậy, có nhà để an cư vẫn là giấc mơ đối với rất nhiều công nhân hiện nay.  

Những rào cản 

Nhu cầu về NƠXH lớn, doanh nghiệp mong muốn được đầu tư dự án nhưng vì sao giữa cung và cầu chưa thể gặp được nhau. Một số nhà đầu tư cho rằng, có những rào cản đang ngáng đường, trong đó chủ yếu xuất phát từ yếu tố: các cơ chế, chính sách chưa thực sự hấp dẫn, chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư tham gia. Thủ tục đầu tư còn rườm rà, mất nhiều thời gian. Một số quy định về bố trí quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở thương mại chưa được thực hiện triệt để. Khó khăn về tiếp cận vốn tín dụng ưu đãi, về lợi nhuận định mức cho NƠXH (5 - 10%) cũng làm giảm động lực của doanh nghiệp. Ông Nguyễn Minh Hưng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Green i-Park, nhà đầu tư hạ tầng KCN Liên Hà Thái cho biết: Ngay cả khi chúng tôi sẵn sàng từ bỏ lợi nhuận để hướng tới mục tiêu chăm lo an sinh xã hội cho công nhân, tạo môi trường hấp dẫn thu hút đầu tư vào KCN thì việc triển khai đầu tư NƠXH cho công nhân trong KCN cũng gặp khó khăn do quy định của chính sách pháp luật. Bên cạnh đó, thiếu dòng vốn ưu đãi cho dự án an sinh xã hội và chưa có giải pháp để hạ thấp chi phí xây dựng NƠXH, đưa giá nhà xuống mức công nhân có thu nhập thấp có thể tiếp cận được cũng đang đặt ra áp lực, thách thức cho nhà đầu tư. 

Những khó khăn, bất cập trong triển khai chương trình NƠXH chậm được tháo gỡ chính là trở ngại lớn nhất khiến cho công nhân và các nhà đầu tư mòn mỏi đợi chờ. Trong khi đó, nhu cầu về nhà ở ổn định, chất lượng cho công nhân đang ngày một cấp bách, đặc biệt khi Thái Bình đặt mục tiêu đến năm 2030 xây dựng thêm khoảng 22.000 căn hộ NƠXH, riêng NƠXH cho công nhân chiếm hơn một nửa - khoảng 12.000 căn. 

Khơi thông nguồn lực 

Nhận diện rõ thách thức đó, UBND tỉnh đã và đang thể hiện quyết tâm rất lớn trong việc tháo gỡ khó khăn, đồng hành cùng nhà đầu tư, thúc đẩy mạnh mẽ phát triển NƠXH. Trước hết phải kể đến, tỉnh đã quy hoạch 60 vị trí dành cho phát triển NƠXH với tổng diện tích 136ha. Trong đó, có 12 vị trí đất độc lập với diện tích lớn, thuận lợi triển khai các dự án NƠXH dành riêng cho công nhân, tập trung chủ yếu trong các KCN. 

Về cơ chế chính sách, tỉnh đã ban hành nhiều nghị quyết hỗ trợ nhà đầu tư. Nổi bật và hấp dẫn nhất đó là tỉnh sẽ hỗ trợ toàn bộ chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Hỗ trợ chi phí san lấp mặt bằng và xây dựng hạ tầng kỹ thuật với mức hỗ trợ 200.000 đồng/m2. Miễn tiền sử dụng đất, ưu đãi thuế, tín dụng, lãi suất theo quy định của Luật Nhà ở năm 2023 và Nghị định số 100/2024/NĐ-CP... 

Đặc biệt, mới đây, UBND tỉnh phối hợp với Công ty Cổ phần Green i-Park tổ chức tọa đàm “Phát triển nhà ở xã hội cho người lao động trong khu công nghiệp - từ chính sách đến thực tiễn” là diễn đàn quan trọng để các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp thẳng thắn trao đổi, nhận diện rào cản, đồng thời đề xuất các giải pháp. Đồng chí Nguyễn Quang Hưng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh cho rằng: Tọa đàm đã đạt được mục tiêu đề ra, hướng tới đơn giản hóa quy trình thẩm định, cấp phép đầu tư NƠXH; đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho địa phương chủ động giải quyết các thủ tục hành chính; xây dựng mô hình NƠXH với thiết kế hiện đại, công năng tối ưu, giá thành hợp lý; khuyến khích ứng dụng công nghệ xây dựng tiên tiến nhằm tiết giảm chi phí, nâng cao chất lượng. Sở Xây dựng cũng được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với Công ty Cổ phần Green i-Park và các đơn vị liên quan, biên soạn bộ “Sổ tay hướng dẫn triển khai dự án NƠXH” - tài liệu thiết thực để nhà đầu tư thuận tiện tra cứu và thực hiện. Có thể khẳng định, Thái Bình đang mở rộng cánh cửa mời gọi các doanh nghiệp đồng hành cùng chính quyền trong công cuộc xây dựng những mái ấm cho người lao động, bằng những chính sách hỗ trợ cụ thể, thực chất. 

Ký túc xá Công ty TNHH Lotes Việt Nam (khu công nghiệp Liên Hà Thái) tạo điều kiện để công nhân yên tâm làm việc, gắn bó với doanh nghiệp. 

Cơ hội cho nhà đầu tư 

Với vị trí địa lý thuận lợi, cơ sở hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện cùng định hướng phát triển mạnh công nghiệp, đô thị và dịch vụ, Thái Bình đang hội tụ đầy đủ các điều kiện thiên thời - địa lợi - nhân hòa để bùng nổ nhu cầu NƠXH cho công nhân trong giai đoạn tới. Theo đề án của Chính phủ, từ nay đến năm 2030, Thái Bình cần triển khai xây dựng 22.000 căn hộ NƠXH trên toàn tỉnh, trong đó có 12.000 căn hộ dành cho công nhân lao động. Đây chính là cơ hội vàng cho các nhà đầu tư có tầm nhìn dài hạn, tham gia sớm vào thị trường đầy tiềm năng nhưng còn đang “khát” nguồn cung này.

Xây dựng NƠXH cho công nhân không chỉ là bài toán phát triển kinh tế, mà còn là nhiệm vụ vì sự an sinh xã hội, vì chất lượng cuộc sống bền vững cho người lao động - những người trực tiếp tạo ra của cải cho xã hội. Sự cam kết mạnh mẽ của chính quyền trong việc hỗ trợ nhà đầu tư về quỹ đất sạch, hạ tầng đồng bộ, ưu đãi tài chính, cùng sự đồng hành sát cánh trong tháo gỡ khó khăn, Thái Bình không chỉ là điểm đến hấp dẫn mà còn là đối tác tin cậy, bền vững cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực phát triển NƠXH. Và giấc mơ an cư, lạc nghiệp cho hàng chục nghìn công nhân trên mảnh đất địa linh nhân kiệt này chắc chắn sẽ sớm thành hiện thực. 

Nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp luôn là giấc mơ an cư, lạc nghiệp của nhiều công nhân lao động. 

Khắc Duẩn