Khi chúng tôi về Nguyên Xã (Vũ Thư), trên khắp cánh đồng bà con đang khẩn trương thu hoạch lúa xuân. Trên những “cánh đồng mẫu” những chiếc máy gặt liên hoàn đang chạy hối hả cắt những đường thẳng tắp, thóc đóng bao được bà con nông dân tập kết lên xe. Tuy vất vả nhưng những nụ cười luôn thường trực trên  khuôn mặt người nông dân, không khí lao động hăng say, tiếng cười nói xen lẫn tiếng máy chạy.

Mục tiêu của mô hình “cánh đồng mẫu” nhằm áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, giảm khoảng cách chênh lệch về năng suất giữa các thửa ruộng, các vùng sản xuất. Từ đó hướng tới những vùng chuyên canh tác 1-2 giống lúa, tăng chất lượng lúa, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu. Tiếp chúng tôi, Chủ nhiệm HTX Nguyễn Phi Hùng cho biết: Trước đây bà con nông dân địa phương canh tác trên những thửa ruộng rất manh mún, không đồng nhất về giống lúa, gieo cấy nhiều giống có thời gian sinh trưởng khác nhau. Khi dồn điền đổi thửa, những tập quán canh tác đó cần phải được loại bỏ hoàn toàn. Những bờ vùng, bờ thửa được mở rộng, đẩy mạnh cơ giới hóa, tạo ra vùng sản xuất hàng hóa lớn, khắc phục tình trạng ngày càng thiếu lao động trong sản xuất nông nghiệp.

Ông Hùng cho biết thêm, để mô hình “cánh đồng mẫu” thực sự đem lại hiệu quả, nâng cao giá trị trên một hecta canh tác, giảm chi phí sản xuất, ngày công lao động, và để nhân dân đồng thuận, tạo thói quen sản xuất trên “cánh đồng mẫu” thì vai trò của HTXDVNN rất quan trọng. Theo đó, HTX phải xây dựng được đề án sản xuất cụ thể và phát huy vai trò của mình trong mọi công việc, nhất là công tác tuyên truyền, thuyết phục người dân, hướng dẫn họ áp dụng phương pháp sản xuất mới; bố trí đưa cơ cấu giống lúa phù hợp với đồng đất địa phương, cung ứng các loại vật tư nông nghiệp, tìm đầu ra cho nông sản...

Nguyên Xá có tổng diện tích tự nhiên 614,4 ha, diện tích đất canh tác 365 ha. Là một trong 8 xã được tỉnh chọn thực hiện thí điểm xây dựng nông thôn mới, đến nay các thôn đã hoàn thành việc dồn điền đổi thửa, bình quân sau khi dồn điền đổi thửa mỗi hộ chỉ còn 1,1 thửa, giảm 1,8 thửa so với trước khi thực hiện dồn đổi. Hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng được đầu tư nâng cấp đúng với tiêu chí nông thôn mới. Ðây là một lợi thế của địa phương khi triển khai xây dựng “cánh đồng mẫu”. Khi có chủ trương của tỉnh xây dựng thí điểm “cánh đồng mẫu” tại địa phương từ vụ xuân 2012, Ðảng bộ và nhân dân xã coi đây là tiền đề hướng đến một nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa.

Từ nhận thức đó, HTXDVNN triển khai nhiều hội nghị, quán triệt tới 4 thôn trong xã. Xây dựng quy vùng, mỗi thôn 1 cánh đồng với diện tích thấp nhất 50 ha, trong đó thôn lớn nhất là Hoàng Xá 70 ha. Bên cạnh đó, HTX bảo đảm tốt khâu thủy lợi, cung ứng phân bón, thuốc BVTV tới từng thôn. Tiếp thu đưa vào gieo cấy giống lúa thuần QR1, VF1 thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất, chất lượng cao, kháng được đạo ôn, bạc lá, sâu đục thân; tổ chức gieo sạ đồng loạt trong khung thời vụ phù hợp. Cán bộ HTX họp các hộ có máy sản xuất nông nghiệp thống nhất về giá, phân chia vùng hợp lý, bố trí thời gian thu hoạch, lật đất tập trung. Kết hợp với Trung tâm khuyến nông đưa giống lúa có năng suất, chất lượng cao vào khảo nghiệm và nhân ra diện rộng.

Qua tìm hiểu các hộ có diện tích trên “cánh đồng mẫu” tại thôn Hoàng Xá, rất phấn khởi cho biết, “cánh đồng mẫu” đem lại cho chúng tôi về tư duy sản xuất mới, giảm chi phí đầu vào, năng suất lúa được nâng lên, giống lúa kháng được sâu bệnh.  Ðồng thời các hộ cũng trăn trở kiến nghị các cấp có thẩm quyền cần quan tâm hơn nữa đến đầu ra cho sản phẩm trên “cánh đồng mẫu”. Hiện nay nông dân mới chỉ dành một diện tích nhỏ (khoảng 40ha) để sản xuất lúa giống cung cấp cho nhà máy, phần lớn diện tích còn lại và sản phẩm cây vụ đông chưa có đầu ra.

Mạnh Thắng