Trừ 8 xã điểm đã triển khai xây dựng nông thôn mới (XDNTM) và các xã, thị trấn được quy hoạch thành đô thị loại IV, toàn tỉnh còn 248 xã phải lập QHXDNTM.

Ngay từ cuối năm 2009, tất cả các huyện, thành phố đã triển khai kế hoạch lập QHXDNTM, tổ chức họp, phân công các đơn vị tư vấn lập quy hoạch cho các xã trên địa bàn. Đồng chí Nguyễn Đình Đảo, Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: sau thành công của những mô hình điểm, nhất là ở Thanh Tân (Kiến Xương)  đã khích lệ Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh quyết tâm thực hiện công tác lập QHXDNTM. 

Cùng với đó, Đề án quy hoạch, các văn bản hướng dẫn của tỉnh, các bộ, ngành, sở về quy trình, tiêu chí, chỉ tiêu chủ yếu về QHXDNTM được triển khai sớm, đầy đủ nên tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương, các đơn vị tư vấn triển khai công tác lập, phê duyệt quy hoạch.

Hầu hết cấp uỷ, chính quyền cơ sở đã làm tốt công tác tuyên truyền về ý nghĩa, tầm quan trọng của nhiệm vụ QHXDNTM. Thậm chí, nhiều xã tập trung chỉ đạo thực hiện đồng thời cả 3 nhiệm vụ lập quy hoạch chung XDNTM, quy hoạch chi tiết vùng sản xuất hàng hoá tập trung, quy hoạch giao thông- thủy lợi nội đồng, phấn đấu hoàn thành trong năm 2010.

Tuy nhiên, tính đến hết tháng 12/2010, toàn tỉnh mới có 15 xã hoàn thành phê duyệt quy hoạch. Trước thực tế trên, Ban chỉ đạo (BCĐ) XDNTM  tỉnh chỉ đạo các huyện, thành phố tập trung quyết liệt hơn nữa cho công tác lập QHXDNTM, quyết tâm phải hoàn thành trong quý I/2011.

Mục tiêu là vậy, song trên thực tế, theo báo cáo của Sở Xây dựng, đến ngày 15/2/2011, toàn tỉnh mới có 48 xã đã phê duyệt xong quy hoạch, 160 xã  báo cáo xong tại huyện, trong đó 122 xã đã được Sở Xây dựng thoả thuận, số còn lại đang trong quá trình thực hiện, lấy ý kiến tham gia của nhân dân, các ngành chức năng tại địa phương.

Theo đánh giá của ông Đảo, nguyên nhân của việc lập, phê duyệt quy hoạch chậm là do hiện nay cán bộ lãnh đạo và nhân dân ở một số địa phương chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của nhiệm vụ XDNTM, hoạt động của BCĐ hoạt động mang tính hình thức, chiếu lệ. Sự phối hợp giữa xã với đơn vị tư vấn và các ban, ngành của huyện chưa cao, do đó việc cập nhật biến động về đất đai, điều tra số liệu hiện trạng không đầy đủ, quy hoạch phải làm đi làm lại nhiều lần.

Theo phản ánh của một số đơn vị tư vấn, một số xã còn yêu cầu đơn vị tư vấn phải ứng trước kinh phí mới triển khai công tác điều tra thu thập số liệu hiện trạng. Đến thời điểm này, đã có 2 đơn vị tư vấn là Công ty TNHH tư vấn xây dựng Sông Hồng, Công ty CP tư vấn và đầu tư xây dựng CDCC Hà Nội từ chối lập QHXDNTM tại Thái Bình buộc các huyện mất thêm thời gian điều chuyển các đơn vị tư vấn khác. Nhiều địa phương, bản đồ địa chính quá cũ, chưa được số hoá, chưa có hệ cao độ chuẩn Quốc gia tại các xã để xác định độ cao xây dựng khống chế, gây khó khăn cho đơn vị tư vấn ngay từ khi bắt đầu triển khai lập quy hoạch.

Sau Đại hội Đảng bộ cơ sở, đội ngũ cán bộ xã có nhiều biến động, việc kiện toàn BCĐ XDNTM không kịp thời nên tiến độ báo cáo quy hoạch tại xã bị chậm so với tiến độ BCĐ huyện đề ra. Toàn tỉnh hiện có 27 đơn vị tư vấn tham gia lập quy hoạch ở cả trong và ngoài tỉnh, nhưng một số đơn vị tư vấn vẫn chưa tích cực. Lực lượng chuyên môn trình độ hạn chế, thiếu kinh nghiệm trong công tác QHXDNTM; đồng thời ở xa địa bàn nên việc cập nhật thông tin, số liệu chỉnh lý, bám sát hiện trường khó khăn, làm chậm tiến độ chung.

Điều đáng chú ý là 48 xã đã hoàn thành công tác lập QHXDNTM tập trung là thuộc hai huyện Kiến Xương và Vũ Thư. 6 huyện, thành phố còn lại vẫn chưa có xã nào hoàn thành.

Cụ thể, huyện Thái Thụy có 45 xã phải lập quy hoạch nhưng theo báo cáo của BCĐ XDNTM huyện đến nay mới có 10 xã báo cáo xong tại huyện và được Sở Xây dựng thoả thuận, 35 xã vẫn đang trong quá trình lập quy hoạch tại xã, tiến độ chậm nhất so với các huyện.

Ông Phạm Ngọc Hải, Phó BCĐ XDNTM của huyện cho biết: ngoài những khó khăn chung, hiện tại ở Thái Thụy nhiều nơi có một bộ phận cán bộ, đảng viên có biểu hiện  coi XDNTM chỉ là việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, thiếu quan tâm đến các nội dung khác, thậm chí coi là việc của huyện, của tỉnh nên có tư tưởng trông chờ, ỷ nại vào cấp trên. Cùng với đó, nội dung của một số tiêu chí thu nhập, nhà ở dân cư, chợ nông thôn thiếu căn cứ, khó xác định nên việc rà soát, đánh giá thực trạng nông thôn chậm, thiếu chính xác ảnh hưởng lớn đến việc xây dựng, lập đề án XDNTM.

Theo quy định hiện tại, vùng sản xuất nông nghiệp hàng hoá tập trung phải có quy mô từ 30 ha trở lên, song một số vùng của một số địa phương không đủ diện tích, thậm chí có một số xã như Thái Xuyên có 125 ha đất xâm canh ở 8 xã lân cận gây khó khăn cho công tác quy hoạch.

Dự kiến, đến hết Quý I/2011, toàn tỉnh phấn đấu phê duyệt xong quy hoạch xây dựng nông thôn mới. Quỹ thời gian còn rất ít, trước những khó khăn đặt ra các cấp, các ngành cần đẩy mạnh hơn nữa việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân của cấp uỷ, chính quyền cơ sở về tầm quan trọng của nhiệm vụ lập QHXDNTM. Tập trung cao độ cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra đôn đốc, giúp cơ sở tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện để hoàn thành phê duyệt theo đúng tiến độ đề ra.

Điều quan trọng hơn, Thái Bình đã được lựa chọn là 1 trong 5 tỉnh trong toàn quốc làm điểm thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về XDNTM giai đoạn 2010-2020 nên các địa phương cần phải thực hiện quyết liệt, sớm hoàn thành nhiệm vụ quy hoạch. Mặt khác, quy hoạch phải đi trước một bước tạo điều kiện thuận lợi huy động các nguồn hỗ trợ, sức đóng góp của nhân dân để sớm đưa tỉnh ta trở thành tỉnh NTM.

Bài, ảnh: Nguyễn Hình