Theo kết quả bỏ phiếu được đảng Bảo thủ Anh công bố ngày 5/9, Bộ trưởng Ngoại giao Liz Truss đã vượt qua cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak trong vòng bỏ phiếu cuối cùng và đắc cử Chủ tịch đảng Bảo thủ cầm quyền, qua đó trở thành tân Thủ tướng Anh. Thắng lợi của bà Truss đã được dự đoán khi bà liên tiếp vượt ông Sunak trong các cuộc thăm dò.

Tân Chủ tịch đảng Bảo thủ ngồi vào "ghế nóng" trong bối cảnh Anh đang đứng trước những gì mà các nhà nghiên cứu gọi là cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ chiến tranh thế giới thứ 2. Do khủng hoảng giá khí đốt trên thị trường quốc tế, hóa đơn năng lượng của các hộ gia đình Anh đã tăng gấp đôi kể từ mùa xuân và có thể tăng gấp ba vào đầu năm 2023. Theo một số nghiên cứu, có tới 1,7 triệu gia đình Anh có thể không thanh toán nổi hóa đơn điện và khí đốt sau đợt tăng giá tiếp theo vào tháng 10, dự kiến ở mức 80%.

Ngân hàng trung ương Anh (BoE) công bố số liệu cho thấy, tỷ lệ vay nợ hằng năm bằng thẻ tín dụng tại Anh vào tháng 7 đã tăng 13% so mức cùng kỳ năm 2021. Đây là mức tăng cao nhất trong 17 năm, một dấu hiệu cho thấy áp lực gia tăng của cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt tại Xứ sở Sương mù.

Số liệu của tổ chức StepChange cũng cho thấy, tỷ lệ khách hàng cho biết, khủng hoảng chi phí sinh hoạt là nguyên nhân dẫn đến vay nợ đã lên mức 20% trong thời gian từ tháng 6 đến tháng 7. Tỷ lệ người xin tư vấn do nợ vì chậm thanh toán hóa đơn khí đốt và hóa đơn điện cũng tăng lần lượt 26% và 30%.

Sau khi được Nữ hoàng chính thức bổ nhiệm, bà Truss sẽ trở thành nữ thủ tướng thứ 3 trong lịch sử nước Anh và thủ tướng thứ tư của đảng Bảo thủ kể từ năm 2015. Nghị sĩ kỳ cựu của đảng Bảo thủ David Davis mô tả: Trong số các thủ tướng Anh thời hậu chiến, mức độ khó khăn của những thách thức mà bà Liz Truss đảm nhận có lẽ chỉ đứng sau thời Thủ tướng Margaret Thatcher.

Anh liên tiếp trải qua khủng hoảng và hiện đứng trước nguy cơ suy thoái kinh tế kéo dài trong bối cảnh lạm phát tăng vọt lên mức 10,1% trong tháng 7. Ngân hàng Citigroup dự báo, lạm phát tại Anh sẽ tăng lên mức 18,6% vào tháng 1/2023, trong khi ngân hàng Goldman Sachs cho rằng con số này có thể lên tới 22%.

Phát biểu sau khi kết quả bầu chọn lãnh đạo đảng Bảo thủ được công bố, bà Liz Truss cam kết sẽ triển khai một kế hoạch quyết liệt nhằm giảm thuế và thúc đẩy kinh tế tăng trưởng. Bà tái khẳng định sẽ tìm cách tháo gỡ cuộc khủng hoảng năng lượng, giúp người dân giảm gánh nặng chi phí, đồng thời giải quyết những vấn đề dài hạn về nguồn cung năng lượng.

Trong chiến dịch tranh cử, tương tự Thủ tướng Thatcher, người nổi tiếng với chương trình giảm thuế thu nhập cá nhân vào những năm 1980, bà Truss cam kết cắt giảm thuế, khoảng 30 tỷ bảng Anh và hứa hành động ngay lập tức để giúp người dân chống chọi tình trạng chi phí sinh hoạt ngày càng tăng.

Một thách thức lớn khác đang chờ tân Chủ tịch đảng Bảo thủ là nhiệm vụ hàn gắn sự chia rẽ sâu sắc trong nội bộ đảng, cũng như tìm cách duy trì sự ủng hộ vốn đang giảm sút với chính đảng này. Mục tiêu cuối cùng của đảng Bảo thủ là lãnh đạo mới sẽ chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử, dự kiến kết thúc trước tháng 1/2025. Cơ hội đảng Bảo thủ giành thắng lợi được cho là thấp hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong suốt 12 năm cầm quyền của đảng, khi Công đảng liên tục dẫn trước trong các cuộc thăm dò dư luận gần đây.

Phát biểu trước khi rời dinh Thủ tướng ở số 10 phố Downing, Thủ tướng Boris Johnson tuyên bố sẽ hỗ trợ người kế nhiệm đưa đất nước vượt qua thời kỳ khó khăn. Bà Truss cũng được cho là sẽ kế thừa nhiều quan điểm của người tiền nhiệm Johnson, đặc biệt là ở những vấn đề liên quan Brexit. Nhiều nhà quan sát nhận định, bà Truss sẽ cứng rắn trong các cuộc đàm phán với Liên minh châu Âu.

Theo Nhân Dân