Đại lễ giỗ Đức Hoằng Nghị Đại Vương là sự kiện trọng đại trong đời sống tâm linh của bà con họ Trần Việt Nam. Là nghi thức thiêng liêng mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, gắn kết tình cảm huyết thống con cháu hậu duệ nhà Trần hướng về cội nguồn, tri ân tổ tiên, phát huy truyền thống đoàn kết trong dòng họ và đoàn kết muôn dân trăm họ trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. 

Theo sử sách lưu truyền và qua các hội thảo khoa học đã khẳng định Đức Hoằng Nghị Đại Vương là một danh nhân lịch sử. Người có công lao to lớn trong quá trình dựng nghiệp, khai canh lập ấp, phát triển nghề nông, xây dựng thôn, làng; tạo dựng đội quân dân binh Tinh Cương, giúp vua dẹp loạn và mở ra thế trận toàn dân chống giặc Nguyên - Mông. Cụ đã anh dũng hy sinh trong trận chiến chống giặc ngoại xâm, được vua Lý Huệ Tông ban sắc phong “Hoằng Nghị Đại Vương - Thượng đẳng Phúc thần”. Nhân dân trong vùng tri ân, lập đền phụng thờ cụ mang tên là Đền Nhà Ông tọa lạc bên gốc đa cổ thụ tại thôn Ứng Mão, phủ Long Hưng (tức làng Mẹo) xưa - nay là thôn Phương La, xã Thái Phương.

Đức Hoằng Nghị Đại Vương không chỉ có công lớn đối với đất nước mà ngài còn có công sinh thành, dưỡng dục 3 người con là: An Quốc Đại Vương, An Hạ Đại Vương và An Bang Đại Vương (tức Thống quốc Thái sư Trần Thủ Độ). Thống quốc Thái sư Trần Thủ Độ cùng các danh tướng nhà Trần đã giúp triều Lý đánh tan giặc Quách Bốc, đưa vua Lý Cao Tông trở lại kinh thành Thăng Long trị vì đất nước. Đến khi nhà Lý hết vận, không đủ sức lãnh đạo, triều đình nghiêng ngả, dân tình chết đói tới một phần ba dân số, giặc cướp nổi lên, giặc ngoại xâm nhòm ngó. Trong bối cảnh đó, Trần Thủ Độ và Trần Thị Dung đã dàn xếp để Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh. Ngày 12 tháng Chạp năm Ất Dậu (1225), Trần Cảnh chính thức lên ngôi hoàng đế, đây là tất yếu khách quan, hợp với lòng trời, lòng dân, làm một cuộc cách mạng thay đổi triều đại từ nhà Lý sang nhà Trần mà không mất một giọt máu, tạo cho đất nước ổn định và phát triển. Trần Thủ Độ là người có vai trò quan trọng trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ nhất (năm 1258). Ông là người có công sáng lập triều Trần, được vua phong làm Quốc Thượng phụ rồi Thái sư. Ông cũng là người thực tế nắm quyền lãnh đạo đất nước những năm đầu triều Trần, củng cố và xây dựng quốc gia Đại Việt vững mạnh.

Trải qua 175 năm xây dựng, phát triển và hưng thịnh, nhà Trần đã tạo lập được những kỳ tích huy hoàng: chấm dứt tình trạng hỗn loạn của xã hội Đại Việt vào những năm cuối của vương triều Lý; xây dựng nhà nước vững mạnh từ trung ương đến cơ sở; lập lại trật tự chính trị - xã hội, củng cố sự thống nhất của quốc gia; chăm lo phát triển kinh tế, khoan thư sức dân; xây dựng đời sống văn hóa tinh thần, thúc đẩy văn minh Đại Việt phát triển lên một tầm cao mới. Quân dân Đại Việt ba lần đánh thắng quân xâm lược Nguyên - Mông; bảo vệ vững chắc độc lập, toàn vẹn lãnh thổ, làm rạng danh lịch sử của dân tộc, tạo nên hào khí Đông A bất diệt. Nhà Trần đã để lại cho dân tộc ta một nền văn hóa rực rỡ nhất trên tất cả các mặt: chính trị, quân sự, ngoại giao, kinh tế, văn hóa - xã hội. 

Đặc biệt năm 2016, đúng vào dịp họ Trần Việt Nam và cả dân tộc Việt Nam kỷ niệm 790 năm ngày nhà Trần phát nghiệp đế vương, xét đề nghị của họ Trần Việt Nam và căn cứ vào các công trình khoa học nghiên cứu về các giá trị di sản lịch sử, văn hóa thời Trần, Tổng thư ký Liên hiệp các hội UNESCO thế giới đã cấp bằng tôn vinh giá trị di sản lịch sử, văn hóa thời Trần thế kỷ XIII cho họ Trần Việt Nam và cũng là dòng họ duy nhất được Liên hiệp các hội UNESCO thế giới tôn vinh.

Nghi thức đánh trống hội trong đại lễ giỗ tổ họ Trần Việt Nam, ngày 14 tháng Giêng.

Để góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, đáp ứng nguyện vọng của bà con hậu duệ họ Trần Việt Nam có một tổ chức làm cơ sở để kết nối các thành viên trong dòng họ hướng về cội nguồn, ngày 7/5/1995, Ban liên lạc họ Trần Việt Nam được thành lập, Hòa thượng Thích Thanh Tứ (cụ Trần Văn Long) làm Chủ tịch, Đại tướng Võ Nguyên Giáp (họ Võ gốc Trần) làm Chủ tịch danh dự. 

Trải qua 22 năm xây dựng và phát triển với 5 lần tổ chức đại hội, tổ chức họ Trần Việt Nam ngày càng phát triển, thu hút đông đảo hội viên tham gia. Đến nay đã có 42/63 tỉnh, thành phố có tổ chức họ Trần. Dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành họ Trần Việt Nam, sự giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền, MTTQ các cấp, sự phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể và các dòng họ bạn và phát huy hào khí Đông A muôn đời tỏa sáng, những năm qua, bà con họ Trần Việt Nam đã phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc cùng với bách gia trăm họ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đáp ứng tâm nguyện của bà con họ Trần trong cả nước có một nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, đến ngày giỗ tổ trở về dâng hương tri ân tiên tổ, đại gia đình Chủ tịch họ Trần Việt Nam và Tập đoàn Hương Sen phát tâm công đức cùng với sự giúp đỡ của các cấp, các ngành, bà con họ Trần, sự tâm phúc của muôn dân trăm họ đã tôn tạo, xây dựng lại Đền Nhà Ông mang lối kiến trúc cổ truyền kết hợp với hiện đại, uy nghiêm, tráng lệ mang tên đền thờ tổ họ Trần Việt Nam. Trong đền có 22 pho tượng, thờ các vị có công giúp triều Lý, triều Trần xây dựng quốc gia Đại Việt hùng cường, ba lần đánh tan giặc Nguyên - Mông: Thủy tổ Trần Kinh, Ninh tổ Trần Hấp, Nguyên tổ Trần Lý, Thái tổ Trần Thừa và vua Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông, Đức Hoằng Nghị Đại Vương, Thống quốc Thái sư Trần Thủ Độ, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, Đại tướng Võ Nguyên Giáp…

Hàng năm, cứ vào ngày 14 tháng Giêng giỗ tổ họ Trần Việt Nam, ngày 14/8 âm lịch giỗ Đức Hoằng Nghị Đại Vương, con cháu họ Trần trên khắp mọi miền Tổ quốc và ở nước ngoài về góp giỗ bái yết tổ tiên tại đền thờ tổ họ Trần Việt Nam, giáo dục và xây dựng truyền thống đoàn kết họ Trần như trăm họ, trăm họ như một họ cùng nhau xây dựng nếp sống văn hóa tiến bộ, mọi nhà yên vui, phát huy truyền thống xây dựng đất nước ngày một giàu đẹp. 

Năm 2011, đền thờ tổ họ Trần Việt Nam được Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam cấp bằng bảo trợ di tích lịch sử văn hóa. Đặc biệt, ngày 17/8/2015, Liên hiệp các hội UNESCO thế giới đã cấp bằng bảo trợ công nhận lăng và đền thờ tổ họ trần Việt Nam là di sản có giá trị lịch sử văn hóa và giáo dục truyền thống của Việt Nam. 

Thực hiện chủ trương của Thường trực Ban Chấp hành họ Trần Việt Nam về xây dựng khu di tích văn hóa tâm linh nhà Trần tại huyện Hưng Hà và để đáp ứng nhu cầu đời sống văn hóa tâm linh của bà con họ Trần và muôn dân trăm họ, đại gia đình Chủ tịch họ Trần Việt Nam và Tập đoàn Hương Sen đã phát tâm công đức xây dựng đền thờ Thánh Mẫu và chủ trương quy hoạch xây dựng chùa trong quần thể khu di tích đền thờ tổ họ Trần Việt Nam. Nơi đây đang hình thành khu kinh tế, văn hóa tâm linh, khắc sâu ấn tượng cội nguồn hào khí Đông A muôn đời tỏa sáng và niềm tự hào vùng quê địa linh nhân kiệt Long Hưng danh thơm muôn thuở.

Là hậu duệ nhà Trần, chúng ta luôn tự hào và đời đời tri ân công lao trời biển của tổ tiên, các vị tiền nhân đã sáng lập nên triều Trần và làm nên hào khí Đông A - muôn đời tỏa sáng. Nhân dịp tổ chức đại lễ giỗ Đức Hoằng Nghị Đại Vương, con cháu họ Trần và muôn dân trăm họ xin bày tỏ lòng thành kính và đời đời tri ân công ơn tổ tiên nhà Trần đã xây dựng một triều đại vẻ vang nhất của quốc gia Đại Việt. Chúng ta tri ân và mãi mãi ghi nhớ lời dạy của Đức Hoằng Nghị Đại Vương “Hãy nghĩ những điều chưa ai nghĩ tới. Hãy làm những việc chưa ai làm được” để phát huy truyền thống vẻ vang “Hào khí Đông A muôn đời tỏa sáng” trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Anh hùng Lao động, nghệ nhân Trần Văn Sen
(Chủ tịch họ Trần Việt Nam, Chủ tịch Hội UNESCO Bảo tồn văn hóa dân tộc Việt Nam, Chủ tịch Tập đoàn Hương Sen)

Tất Đạt - Nguyễn Hình