Trong đó, Thái Bình có ông Trần Ðại Nghĩa, hội viên Hội Khuyến học xã Ðông Hoàng (Tiền Hải), Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất kinh doanh Ðại Nghĩa, tác giả của “Máy cấy lúa đa năng không dùng động cơ” vinh dự được nhận giải thưởng cao quý này trong lễ trao giải “Nhân tài đất Việt 2017” tổ chức tối ngày 16/11/2017.

Từ ý tưởng đến hiện thực

Sinh ra và lớn lên trên quê hương Đông Hoàng, ông Nghĩa đã gắn bó với nghề trồng lúa nước truyền thống, được chứng kiến người nông dân cấy lúa bằng tay, một công việc rất vất vả, đặc biệt là về vụ hè nóng như đổ lửa, vụ đông giá lạnh buốt thấu xương mà năng suất lúa không cao, không bảo đảm thời vụ, chăm bón không thuận tiện. Tốt nghiệp THPT và hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương, ông đi học nghề rồi đi lao động tại Hàn Quốc. Thấu hiểu nỗi cực nhọc của người nông dân quê mình, trong thời gian ở nước ngoài, ông vừa làm vừa học và tham quan, nghiên cứu máy cấy lúa có động cơ của Hàn Quốc. Từ đó ông ấp ủ ý tưởng sẽ chế tạo ra chiếc máy cấy lúa đa năng không dùng động cơ để người dân quê mình đỡ vất vả, lại phù hợp với điều kiện kinh tế, với đồng ruộng Việt Nam. Sau những năm lao động tại Hàn Quốc, trở về quê hương ông bắt tay ngay vào việc thực hiện ý tưởng đó. 

Qua nhiều năm mày mò, tìm tòi, nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, thử nghiệm trên đồng ruộng, đến tháng 11/2014 chiếc máy cấy lúa không dùng động cơ đã ra đời. Máy có cấu tạo đơn giản, cấy bằng mạ sân, cùng lúc máy có thể cấy được 4 hàng lúa với thao tác đơn giản. Người điều khiển cho mạ lên các khay chứa mạ rồi một tay kéo máy trượt nhẹ nhàng trên mặt ruộng một tay điều khiển dàn mỏ cấy lên xuống, các mỏ cấy trên máy đã tự lấy các phần mạ cấy xuống ruộng. Trong 1 giây máy cấy được 4 khóm mạ xuống ruộng, cứ liên tục như thế mỗi giờ máy cấy được 400 - 600m² ruộng. 

Không thỏa mãn với máy cấy lúa đa năng không động cơ, được sự giúp sức của con trai là Trần Văn Thành vừa tốt nghiệp Đại học Sao Đỏ (Khoa Chế tạo ô tô), năm 2016 ông đã nghiên cứu, chế tạo ra máy vừa cấy vừa tự động bón phân, kể cả phân viên nén trên đồng ruộng, rồi từ máy cấy lúa 4 hàng cải tiến thành máy cấy lúa 6 hàng. Không dừng lại ở đó, ông cùng con trai đã nghiên cứu, sáng chế máy cấy lúa chạy bằng động cơ năng lượng sạch, có công suất gấp 3 - 4 lần máy cấy lúa hiện nay, góp phần làm sạch môi trường trong sản xuất nông nghiệp.

Ông Nghĩa thao tác máy cấy lúa.

Vươn ra các nước trong khu vực

Năm 2015, Công ty TNHH Sản xuất kinh doanh Đại Nghĩa cho ra đời 1.000 máy, cung cấp cho thị trường 30 tỉnh, thành phố trong nước, đặc biệt là bà con nông dân các tỉnh miền núi, nơi có những thửa ruộng bậc thang. Tiếng lành đồn xa, người dân Thái Lan, Lào, Bangladesh đã tìm đến Công ty đặt hàng. Đến nay Công ty đã đưa ra thị trường trong và ngoài nước trên 5.000 máy, giá thành trên dưới 4 triệu đồng/máy, tùy thuộc máy cấy 4 hàng hay 6 hàng.

Sử dụng máy cấy đa năng không dùng động cơ năng suất tăng gấp 10 lần so với cấy bằng tay truyền thống, một ngày máy có thể cấy được trên dưới 15 sào Bắc Bộ. Đặc biệt, giá thành của máy thấp, dễ bảo trì, dễ sửa chữa, phù hợp với địa hình, thổ nhưỡng từng vùng nên mỗi gia đình nông dân có thể mua được một máy để chủ động cho sản xuất. Máy đã giúp giải phóng sức lao động, đặc biệt là lao động nữ.

Máy cấy đa năng không dùng động cơ giúp bà con nông dân chủ động được thời vụ, giúp lao động làm nông nghiệp tham gia làm các ngành nghề khác, tăng thu nhập cho gia đình. Trong chương trình xây dựng nông thôn mới hiện nay, việc dồn điền đổi thửa để tạo ra những cánh đồng lớn, máy cấy đa năng không động cơ rất phù hợp với những cánh đồng này.

Máy cấy đa năng không động cơ của ông Trần Đại Nghĩa đã được Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc tặng bằng khen, được cấp giấy chứng nhận nhà sáng tạo điển hình Việt Nam, chương trình tự hào trí tuệ lao động Việt Nam, là sản phẩm được lưu trữ tại Bảo tàng lịch sử quốc gia trong thời kỳ đổi mới và đạt giải nhất toàn quốc về giải pháp hữu ích do Bộ Khoa học và Công nghệ, Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức. Năm 2017, ông Nghĩa vinh dự được tặng giải khuyến tài của Hội Khuyến học Việt Nam.

Ông Nguyễn Xuân Bách, Phó Chủ tịch UBND xã Ðông Hoàng (Tiền Hải) Ông Trần Đại Nghĩa rất ham học hỏi, tìm tòi, đã sáng chế ra máy cấy lúa có giá trị sử dụng cao, đặc biệt là ở các nơi đồng đất pha cát, được nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh đánh giá cao. Đến nay ông Nghĩa đã có xưởng sản xuất với trên 30 công nhân làm việc với mức thu nhập từ 5 - 6 triệu đồng/người/tháng. Ông được mọi người quý mến, cảm phục, gia đình ông luôn thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định của địa phương. Ông Vũ Huy Chương, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học xã Ðông Hoàng (Tiền Hải) Ông Trần Đại Nghĩa là hội viên Hội Khuyến học xã Đông Hoàng, ngoài việc sáng chế, sản xuất máy cấy không dùng động cơ, tạo việc làm cho nhiều lao động ông còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện, công tác khuyến học, khuyến tài của địa phương. Năm nào ông cũng ủng hộ quỹ khuyến học thôn, xã. Không dừng lại ở thành công này, ông còn nghiên cứu, sáng chế máy cấy chạy bằng động cơ sạch, có công suất gấp 3 - 4 lần máy hiện nay.

Đặng Văn Cao

Hội Khuyến học tỉnh