Đền thờ Lâm Quận công Bùi Duy Lạc
Nơi thờ phụng vị công thần
Bùi Duy Lạc là con trai của Đổng Giang hầu tám lý quân vụ Bùi Trụ, một vị tướng quân dưới triều nhà Mạc. Khi cha con Phạm Quỳnh và Phạm Giao định mưu cùng với Mạc Phúc Nguyên hãm hại lão tướng trọng thần Lê Bá Ly, Bùi Trụ đã đứng về phía Lê Bá Ly, đem văn thư và bức họa địa hình đến trình diện vua Lê xin hàng, được vua Lê ban sắc khen, từ đó ông chiến đấu dưới ngọn cờ phù Lê phục quốc. Sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước, ngay từ khi còn nhỏ, Bùi Duy Lạc đã chịu ảnh hưởng sâu sắc trước tinh thần quả cảm của cha và muốn nối nghiệp của cha trên con đường binh nghiệp. Trưởng thành, ông trở thành một tướng giỏi, tham chiến không bao giờ bại, chúa Trịnh coi ông như cánh tay phải đắc lực khi dẹp giặc. Khi nhà Mạc chiếm giữ một vùng rộng lớn để làm nơi luyện quân, xây thành, đắp lũy, Lâm quận công Bùi Duy Lạc đã chỉ huy binh mã, tấn công, truy quét san bằng các căn cứ ở Sơn Nam, Khoái Châu, Hải Đông, công lao của ông được vua Lê, chúa Trịnh ban thưởng vào hạng công thần.
Tháng 3/1638, chúa Trịnh Tráng đích thân đi dẹp Mạc Kinh Vũ ở Thái Nguyên, Cao Bằng, do điều kiện không thuận lợi chúa lệnh rút quân về. Tháng 11/1638, chúa Trịnh sai Lâm quận công Bùi Duy Lạc và Sùng quận công Trịnh Kiều đi dẹp giặc theo đường Thái Nguyên. Lâm quận công dẫn theo 3.000 tinh binh làm quân tiên phong, phá được giặc ở hang động Thượng Tổng, Hoa Lê, Yên Lê. Tuy nhiên, trong quá trình chiến đấu với quân thù, ông bị tử trận. Vua Lê ghi nhận công lao đóng góp của Bùi Duy Lạc đã phong ông là Phụ quốc thái bảo Lâm quận công và xuống chiếu cho dân An Vệ tổng Quỳnh Côi, quê hương ông lập đền thờ. Đền do 4 thôn Nguyên Xá, Phụng Công, Tân Hòa, Cầu Xá phụng sự.
Đền thờ ban đầu được xây dựng trên mảnh đất cao thuộc làng An Vệ, tổng Quỳnh Côi, phủ Thái Bình, nay thuộc thôn Nguyên Xá, xã Quỳnh Hội với diện tích rộng tới 3.000m2. Đền được xây dựng theo lối kiến trúc thế kỷ thứ XVII với kết cấu dạng chữ đinh, quay cửa hướng tây, tòa đại bái gồm có 3 gian, hồi văn 5 đầu, lợp ngói mũi, mở ba cửa đại, lắp cánh phần chân quay. Tòa hậu cung của đền lưu giữ hai pho tượng đá, một tượng đàn ông mũ, áo cân đai, tư thế ngồi khoanh chân, tay đặt trên đùi tượng trưng Lâm quận công Bùi Duy Lạc, một tượng đàn bà có tư thế tương tự tượng trưng bà Nguyễn Thị Chiu, vợ của Lâm quận công. Hai pho tượng có giá trị nghệ thuật lớn, đến nay vẫn được bảo tồn nguyên vẹn.
Căn cứ cuộc khởi nghĩa nông dân
Từ giữa thế kỷ thứ XVIII, tập đoàn Lê Trịnh bắt đầu khủng hoảng, triều đình thối nát, bóc lột, đàn áp dân chúng đã đẩy nhân dân trong nước lâm vào cảnh khốn cùng. Trước sức ép như vậy, nhu cầu được giải thoát của hàng triệu nông dân nghèo đã bùng lên, nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân đã nổ ra khắp nơi và mở đầu cho cuộc khởi nghĩa của nông dân Thái Bình lúc ấy là cuộc khởi nghĩa do Bùi Đá và Hoàng Sỏi lãnh đạo. Bùi Đá chính là cháu 4 đời của Lâm quận công Bùi Duy Lạc. Khi phát động khởi nghĩa, Bùi Đá và Hoàng Sỏi đã kêu gọi nhân dân An Vệ và các nơi trong vùng tham gia ứng nghĩa. Nghĩa quân nhận được sự đồng lòng của người dân nhanh chóng phát triển về số lượng. Tại An Vệ, hai ông cho xây dựng một tòa thành kiên cố bằng hàng nghìn cối đá lỗ xếp lại tại chợ Và, giữa thành đá là đền thờ Lâm quận công. Để đàn áp cuộc khởi nghĩa này, nhiều lần nhà Trịnh đã cho quân đến vây thành, xong đều bị nghĩa quân rút ra theo đường hầm bí mật đánh úp, mãi đến lần thứ 5 chúa Trịnh mới chiếm được thành.
Đến nay, đền thờ Lâm quận công được di chuyển về một khu đất khác cũng nằm ở thôn Nguyên Xá, cạnh cụm di tích đình, chùa làng. Năm 1991, đền thờ Lâm quận công được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Đền thờ Lâm quận công Bùi Duy Lạc trở thành nơi sinh hoạt tâm linh của con cháu dòng họ cũng như nhân dân trên địa bàn xã.
Tuy nhiên, trải qua thăng trầm thời gian, thiên nhiên phá hủy, đền bị xuống cấp nặng nề. Năm 2016, được sự cho phép của ngành văn hóa, các cấp chính quyền, thể theo nguyện vọng của dòng họ Bùi, đền thờ Lâm quận công được tu sửa, chỉnh trang. Sau một năm xây dựng khẩn trương với tinh thần trách nhiệm cao, di tích lịch sử đền thờ Lâm quận công Bùi Duy Lạc đã hoàn thành, được mở rộng khuôn viên về hai phía Đông, Bắc với tổng quy hoạch 1.000m2, kinh phí đầu tư 1 tỷ đồng.
Năm nay, nhân dịp ngày kỷ niệm 370 năm ngày mất Lâm quận công Bùi Duy Lạc, nhân dân xã Quỳnh Hội, dòng họ Bùi hân hoan đón chào lễ khánh thành khu di tích đền thờ Lâm quận công, đây không chỉ là niềm tự hào mà còn thể hiện sự trân trọng của thế hệ hậu thế đối với các vị tiền nhân đã có nhiều công lao đóng góp cho quê hương, đất nước.
Ông Nguyễn Xuân Trường, Chủ tịch UBND xã Quỳnh Hội (Quỳnh Phụ) Dòng họ Bùi là dòng họ lớn nhất tại xã Quỳnh Hội. Đây là dòng họ có truyền thống yêu nước lâu đời với những tên tuổi đã đi vào lịch sử. Ngày nay, dòng họ tiếp tục phát huy truyền thống yêu nước, luôn chấp hành tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, làm tốt công tác xây dựng đời sống văn hóa, gây dựng phong trào khuyến học phát triển. Năm 2017, dòng họ Bùi được huyện khen thưởng là dòng họ hiếu học. Việc tôn tạo và tu bổ di tích lịch sử đền thờ Lâm quận công không chỉ mang ý nghĩa là nơi sinh hoạt tâm linh, chúng tôi còn mong đây sẽ trở thành một hình ảnh về tinh thần yêu nước để thế hệ trẻ học tập, noi theo. Ông Bùi Văn Thự, trưởng dòng họ Bùi |
Thảo Tiên
Tin cùng chuyên mục
- Danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn: Nguồn cảm hứng về tinh thần hiếu học 06.10.2024 | 17:20 PM
- Lời thề yêu nước 09.07.2024 | 10:56 AM
- Hoàng Kỳ - người chiến sĩ cộng sản kiên trung 30.06.2024 | 23:35 PM
- Ký ức hào hùng của chiến sĩ Điện Biên 05.05.2024 | 19:35 PM
- Hai cây đại cổ - linh hồn của làng quê Đồng Thanh 26.04.2024 | 13:47 PM
- Gắn kết hai vùng quê danh tướng 03.04.2024 | 10:07 AM
- Người cầm cờ trong buổi lễ thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân 15.12.2023 | 17:48 PM
- Khắc ghi lời Bác dạy, phát triển nông nghiệp hiện đại, nông thôn văn minh, nông dân giàu có 25.10.2023 | 09:01 AM
- Kỷ niệm 195 năm thành lập huyện Tiền Hải (1828 - 2023)Tiền Hải: Phát huy truyền thống, phấn đấu vươn xa 06.10.2023 | 08:48 AM
- Kỷ niệm 195 năm thành lập huyện Tiền Hải (1828 - 2023)Doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ với cuộc khẩn hoang thành lập huyện Tiền Hải 06.10.2023 | 08:50 AM
Xem tin theo ngày
- Khai mạc hội diễn nghệ thuật quần chúng Hội tụ sông Hồng
- Thường trực HĐND tỉnh: Thông qua kết quả thẩm tra một số tờ trình
- Dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và các anh hùng liệt sĩ
- Đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương: Dự ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc thôn Trung, xã Đông Phương
- Kiểm tra toàn diện việc thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương năm 2024
- Hội nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy
- Quốc hội thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025
- Tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật đất đai
- UBND tỉnh làm việc với đoàn công tác của Bộ Tài nguyên và Môi trường
- Kiểm điểm tập thể, cá nhân các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Công an tỉnh năm 2024