Đại tướng Hoàng Văn Thái (1915 - 1986) tên thật là Hoàng Văn Xiêm, sinh tại làng An Khang, tổng Đại Hoàng (nay là xã Tây An, huyện Tiền Hải). Tốt nghiệp tiểu học Pháp - Việt loại ưu nhưng do gia cảnh ông phải bỏ học đi làm thuê. Năm 1936, do bãi công chống lại chủ mỏ thiếc Tĩnh Túc (Cao Bằng), ông bị đuổi việc. Năm 1938, ông trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1941, ông cùng với các đồng chí Hoàng Minh Thảo, Đàm Quang Trung, Vũ Lập được cử đi học Trường Quân sự Liễu Châu (Trung Quốc). Năm 1944, Hoàng Văn Xiêm về nước với bí danh Hoàng Văn Thái. Ngày 22/12/1944, Hoàng Văn Thái là 1 trong 34 đội viên đầu tiên của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. Năm 1945, ông trở thành Tổng tham mưu trưởng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam. Năm 1953, ông được cử làm Tham mưu trưởng chiến dịch Điện Biên Phủ. Năm 1980, ông được phong quân hàm Đại tướng. Ông được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng và nhiều huân huy chương cao quý khác.

Cách đây tròn 5 năm, tôi được dự hội thảo khoa học: “Đại tướng Hoàng Văn Thái - Nhà quân sự tài năng, đức độ của cách mạng Việt Nam” nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông tại Hà Nội. Tại hội thảo đã có nhiều tham luận về cuộc đời, thân thế, sự nghiệp Đại tướng Hoàng Văn Thái. Theo Trung tướng Đặng Quân Thụy, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam: Mặc dù có công lao to lớn trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam từ những ngày đầu thành lập nhưng Đại tướng Hoàng Văn Thái không bao giờ tự đề cao mình. Đồng chí rất mực quan tâm đến đời sống cán bộ, chiến sĩ, kết hợp nghe báo cáo với kiểm tra thực tế tình hình, bảo đảm mọi mặt cho bộ đội, động viên các đơn vị tích cực khắc phục khó khăn, đẩy mạnh tăng gia sản xuất. Dù đồng chí đã đi xa nhưng tôi luôn kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với đồng chí - người thầy, người anh đã giáo dục và hướng dẫn tôi trong những năm tháng phục vụ trong quân đội.

Trung tá Đặng Văn Việt, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 174 (1 trong 3 trung đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam) là người may mắn được cùng Đại tướng Hoàng Văn Thái chiến đấu ở mặt trận đường số 4 (1947 - 1950), chiến dịch giải phóng vùng biên giới Việt - Trung... Trong công việc, ông Việt là cán bộ dưới quyền nhưng ông luôn được đồng chí Hoàng Văn Thái quan tâm, giúp đỡ. Tại hội thảo, Trung tá Đặng Văn Việt khẳng định: Đại tướng Hoàng Văn Thái là tấm gương sáng về lòng trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân. Đồng chí là một chiến sĩ cách mạng đã cống hiến cả cuộc đời vẻ vang để trọn nghĩa với Tổ quốc và luôn vẹn tình với đồng bào, quê hương, đồng chí, đồng đội. Một vị tướng tài đức song toàn, người học trò ưu tú của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với chúng tôi, đồng chí là một người anh luôn sống chan hòa cùng đồng đội và là người quyết đoán trong mọi hoàn cảnh...

Hơn 60 tham luận tại hội thảo đã khẳng định, hơn 45 năm gắn bó với từng bước trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam, đi qua hai cuộc kháng chiến cứu nước, tham gia chỉ huy 15 chiến dịch lớn, Đại tướng Hoàng Văn Thái được đánh giá là một trong những tướng lĩnh có ảnh hưởng quan trọng nhất trong quá trình hình thành, xây dựng, phát triển, chiến đấu và chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam, là vị tướng tham mưu tài giỏi, là linh hồn của Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam như câu nói của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về Đại tướng Hoàng Văn Thái: “Có thể nói anh đã làm công tác tham mưu suốt cả cuộc đời”.

Trong mọi công việc chỉ huy, tham mưu, ông luôn đề xuất đúng, trúng vấn đề, luôn bám sát thực tiễn, sớm phát hiện những khó khăn, vướng mắc, lường trước được vấn đề phát sinh. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trên cương vị Phó Tổng tham mưu trưởng thứ nhất, phụ trách tác chiến và chi viện chiến trường, ông cùng các đồng chí trong Trung ương Cục, Bộ Tư lệnh Miền vận dụng sáng tạo đường lối chiến tranh nhân dân, nghệ thuật quân sự Việt Nam vào thực tiễn chiến trường, đề xuất nhiều chủ trương, biện pháp đúng đắn làm cơ sở để Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương đề ra những chiến lược kịp thời, chính xác, tạo thế, tạo lực cho quân và dân cả nước nắm lấy thời cơ giành thắng lợi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Đại tá Nguyễn Văn Hán, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh tỉnh Đại tướng Hoàng Văn Thái đã đi xa hơn 30 năm nhưng tấm gương về người thủ trưởng, người đồng chí, đồng đội kiên trung, dành cả cuộc đời mình cho binh nghiệp vẫn còn mãi, để lớp lớp thế hệ cán bộ, hội viên cựu chiến binh Việt Nam noi theo. Noi gương Đại tướng, cán bộ, hội viên Hội Cựu chiến binh tỉnh Thái Bình sẽ tiếp tục phát huy truyền thống Bộ đội Cụ Hồ, truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng và truyền thống cách mạng quê hương, ra sức học tập, rèn luyện, đoàn kết xây dựng tổ chức hội vững mạnh, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước tại địa phương, giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng cho thế hệ trẻ, góp phần xây dựng Thái Bình ngày càng phát triển, xứng đáng với công lao to lớn của các bậc tiền nhân. Đồng chí Lương Công Hoan, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tây An (Tiền Hải) Noi gương Đại tướng Hoàng Văn Thái và các anh hùng, liệt sĩ của quê hương, xã Tây An đã và đang tiếp tục phát huy truyền thống đơn vị anh hùng, luôn nêu cao ngọn cờ thi đua quyết thắng, đoàn kết, thống nhất chung sức, đồng lòng xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, tiếp tục đẩy mạnh phát triển toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Đặc biệt, với nhiều nỗ lực, cố gắng của Đảng bộ và nhân dân, xã Tây An đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới tháng 12/2014. Nhiệm kỳ 2015 - 2020, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, HĐND, UBND xã, kinh tế địa phương có nhiều khởi sắc. Tốc độ tăng trưởng kinh tế 5 năm qua đạt 10,58%, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, đời sống nhân dân không ngừng được nâng lên. Thời gian tới, Tây An sẽ sáp nhập vào thị trấn Tiền Hải, đây là lợi thế để Tây An bứt phá, xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh. Ông Hoàng Xuân Phương, người trông coi Khu tưởng niệm Đại tướng Hoàng Văn Thái tại xã Tây An (Tiền Hải) Vinh dự cho dòng họ Hoàng ở xã Tây An đã sản sinh, nuôi dưỡng một người con ưu tú của quê hương, người đảng viên kiên trung, một tướng lĩnh xuất chúng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Dù đảm nhiệm vị trí cao trong Quân đội nhưng lúc sinh thời Đại tướng Hoàng Văn Thái luôn nặng lòng hướng về quê hương. Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quân đội và cấp ủy, chính quyền địa phương, Khu tưởng niệm Đại tướng Hoàng Văn Thái đã hoàn thành năm 2012 tại chính mảnh đất của gia đình Đại tướng. Khu tưởng niệm đang trưng bày hơn 300 tư liệu, hiện vật liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp của Đại tướng Hoàng Văn Thái. Chúng tôi là con cháu của Đại tướng đã ra sức sưu tầm thêm hiện vật, quản lý và phát huy giá trị lịch sử của di tích cũng như đón các đoàn khách trong và ngoài tỉnh đến thăm viếng.

Thiên Ân